27 Ekim 2023 tarihinde israilin Gazze’ye düzenlemiş olduğu saldırılarla birlikte Gazze şehrinde ki tüm internet ve telekomünikasyon altyapısına erişim kesildi. Bölgede bulunan dünyanın birçok yerinden gelen sağlık görevlilerinden basın çalışanlarına kadar herkesle iletişim kesildi. Bu kesinti hem Gazze’nin dış dünya ile olan iletişimini hem de şehir içerisinde olan iletişimlerinin tamamını kapsıyor. Olayların insani ve askeri yönünden artık konuşulacak bir tarafı kalmadı. israil insanlığı ve hukuku hiçe sayarak kendi bildiğini okumaya devam ediyor. Bu aşamada tabii ki tüm yüreğim ve kalbim önce bir insan sonra bir Müslüman olarak Gazze 🇵🇸’nin yanındadır. Olayların siyasi ve askeri yönünü uzmanlarına bırakarak teknik kısım olan bu kesinti ile ilgili birkaç şeyden bahsetmek istiyorum.
Önceki yazılarımın birinde Türkiye’nin denizaltı fiber bağlantıları ile ilgili bir detay vermiştim.
Yukarıda göründüğü gibi Avrupa ve diğer kıtalar ile olan bağlantılarımızın bir kısmı görünüyor. Bu ülkemizin dış dünya ile olan bağlantılarını temsil eden kısım bundan çok daha önemli olan iç ağ yapımız. Adil kullanım kotası/noktası saçmalığı kalkmadan önce İnternet Servis Sağlayıcıları bu kotaya iç ağda ki trafiği bile dahil ettikleri zamanı unutmadan hatırlatarak devam edeyim ve şunu ifade edeyim olası acil durumlarda en önemli şey ülke ve bölge içi iletişimdir. Yakın zamanda dünyanın en büyük felaketlerinden biri olan 6 Şubat depremini yaşadık. Bölgede haftalarca ne sabit ne mobil internet erişimi sağlanamayan yerler oldu. Böyle bir ortamda arama kurtarma yada sağlık imkânınız bulunsa bile ne önemi kalır ki? Haberleşme olmadan organizasyon olmaz. Organizasyonun olmadığı yerde yönetim olmaz. Yönetimin olmadığı yerde endişe ve kargaşa hakim olur. Bu ortam bir çok sıkıntını yanında tehditleri de beraberinde getirir/barındırır.
26.09.2019 tarihli İstanbul depremine bende Avrupa yakasında yakalandım. Yolda yürürken duyduğum bazı cam sesleri sonrası Marmaray’a doğru ilerlerken yolda insanların depremden bahsetmesi ile öğrendim. Ailemi aramak istediğimde ise Türk Telekom operatörüne sahip olanlara ulaşamadım. Aradan zaman geçtiğinde gördüm ki bu deprem sonrası ciddi bir iletişim sorunu oldu hatta tüm operatörler suçu birbirine atan açıklamalar paylaştılar Twitter üzerinden ancak daha büyük bir problem ise sadece İstanbul değil ülke geneli Türk Telekom Mobil kullanan herkes iletişim sorunu ile karşı karşıya kaldı. Nasıl bir altyapı ile karşı karşıya kaldığımızı umarım anlatabilmişimdir. Bunun üzerine tabii ki BTK bir inceleme (Karar Tarihi : 14.01.2020 Karar No : 2020/İK-SDD/009) başlattı ve firmalara bir ceza kesti:
| Operatör | Ceza Tutarı (TL) |
| TT Mobil | 15.064.874 |
| Vodafone | 2.459.057 |
| Turkcell | 2.090.364 |
| Toplam | 19.614.295 |
Burada kesilen cezalar dışında bir konuya dikkatinizi çekmek isterim o da 4. maddede yer alan
5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Haczedilmezlik ve haberleşme hizmetlerinin
sürekliliği” başlıklı 34’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan; “Elektronik haberleşme alt
yapısına mahkeme kararı veya ilgili mevzuatı uyarınca Kurum, Bakanlık veya diğer yetkili merciler
tarafından alınmış bir karar olmadıkça, elektronik haberleşmenin aksamasına neden olacak
biçimde müdahalelerde bulunulamaz.” hükmüne aykırı olarak yetkili merciler tarafından alınmış bir
karar olmaksızın, ülke genelinde birçok ildeki radyo erişim şebekesi elemanlarından BSC ve
RNC’lerin kapatılması nedeniyle TT Mobil İletişim Hizmetleri AŞ hakkında; Bilgi Teknolojileri ve
İletişim Kurumu İdari Yaptırımlar Yönetmeliği’nin “Milli güvenlik, kamu düzeni ve gizliliğin ihlali”
başlıklı 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan; “İşletmecinin elektronik haberleşme alt
yapısına mahkeme kararı veya ilgili mevzuat uyarınca Kurum, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı veya diğer yetkili merciler tarafından alınmış bir karar olmadıkça, elektronik
haberleşmenin aksamasına neden olacak biçimde müdahalelerde bulunması halinde işletmecinin
bir önceki takvim yılındaki net satışlarının yüzde üçüne (%3) kadar idari para cezası uygulanır.”
hükmü ve aynı Yönetmeliğin “Yaptırım ölçütleri” başlıklı 44’üncü maddesinde yer alan ölçütler
çerçevesinde; 2018 yılı net satış tutarı (7.532.437.126,89TL)’nın onbinde altı (%0,06)’sı oranında
idari para cezası uygulanması,
yani BSC ve RNC’lerin kapatılması bu ne demek?
BSC : Base Station Controller – Baz istasyon kontrolörü
RNC : Radio Network Controller – Radyo Ağ Kontrolörü
Bu kavramlar neye tekabül ediyor derseniz ise:
BSC – RNC (https://www.hindawi.com/journals/wcmc/2017/2315036/)
Yani firma baz istasyonu kontrollerini kapatmış düşünebiliyor musunuz? Sizi hem yakınlarınızla hemde diğer illerde ki insanlarla olan iletişimlerinizi komple kapatılması demek. Peki bu cezalar herhangi bir şeyi değiştirdi mi? Bence hayır. Birçok toplumsal olayda ilk etkilendiğimiz şey sabit internet ve ardından mobil iletişim. Bu sorun ne zaman çözülebilir? Ciddi bir altyapı yatırımıyla. 2023 yılı biterken bile hâlâ büyükşehirlerde ADSL ile bakır altyapı üzerinden yerleşik operatör olarak hizmet vermeye direniyorsanız ve belediyeler ile alternatif servis sağlayıcısı operatörleri karşı karşıya geliyorsa sokaklarda fiber döşemek için gerekli izinleri alamazsa nasıl çözülebilir ki?
6 Şubat 2023’te hep birlikte yaşadığımız depremde de operatörler benzer sınavlardan geçtiler. Hatta drone ile baz istasyonu hizmeti verdiğinin reklamını yapan firmalar dahil herkes sahada acı gerçeklerle karşılaştı. Bazı konular vardır sürdürülebilirliği için birçok şey ertelenir. Bölgede yakınlarını kaybeden yetkililerin acılarını yaşayamadan işlerinin başına geçerek süreci yönetmesi gibi aynı şekilde özel sektör çalışanlarının da yaşadığı acılarla birlikte orada ki işlerin sürdürülebilir olması çok önem arz ediyor. Afet ve acil durum anlarında bu kesintileri en aza indirmek için her daim alternatifleri üretip ve güncel teknoloji takip etmemiz gerekir. Örneğin bir ilimize sadece bir operatör tarafından Metro internet geliyorsa bunun alternatifleri sağlanması gerekir. Alternatiften kastım birden çok bağlantı olması değil farklı marka yani farklı sorumluluk sahibi insanlarında bu hizmetleri verebiliyor olması gerek diğer türlü zaten yerleşik operatör olan firmada bir sorun olduğunda tüm ülke olarak etkileniyoruz çünkü birçok noktada alternatifi yok. Bugün farklı marka altında internet hizmeti verdiğini iddia eden firmalar bile yine Türk Telekom’un altyapısı toplu alım ile kiralayıp müşterilerine satışını yapıyor önemli olan herkesin kendi altyapısını çekebiliyor ve hizmet sunabiliyor olması böylelikle bir operatörde sorun olsa bile alternatifi ile devam edebilme imkânımız artacaktır.